Akcja “Cyfrowe Archiwa – Narzędziownia” jest realizowana przez PCSS w ramach konferencji Kultura 2.0.
Biblioteki, archiwa, muzea cyfrowe kojarzą się zazwyczaj z dużymi instytucjami i bezcennymi zabytkowymi zbiorami. Jednak każdy z nas może znaleźć w zapomnianej szufladzie czy szafie rodzinne pamiątki, stare dokumenty, zdjęcia, pocztówki warte zachowania, ale i szerszego udostępnienia. Warto zadbać o to, by materiały opowiadające ciekawe historie z przeszłości nie przepadły bezpowrotnie.
Celem Narzędziowni jest zaprezentowanie procesu tworzenia archiwum cyfrowego i tego jak je pokazać w sieci. Cel ten postaramy się osiągnąć przy pomocy ogólnodostępnych, bezpłatnych narzędzi, w tym systemu DigitLab i Wirtualnego Laboratorium Transkrypcji. Narzędziownia zorganizowana jest w sposób odzwierciedlający przebieg procesu cyfryzacji i udostępniania on-line – od skanowania, poprzez opracowanie aż do prezentacji w Internecie.
Stoisko 1 – Obróbka ze skanowaniem
Zapraszamy uczestników do spróbowania swoich sił w digitalizacji pamiątek rodzinnych takich jak pocztówki, stare fotografie, listy, książki czy też stare dokumenty urzędowe. W wyniku tych działań powstanie obiekt cyfrowy gotowy do opublikowania w sieci.
Uczestnicy z własnymi laptopami mogą spróbować uruchomić na nich darmowy system operacyjny DigitLab. Jest to system operacyjny stworzony w oparciu o Linux Ubuntu, który oferuje użytkownikom dostęp do oprogramowania, które może okazać się przydatne w procesie cyfryzacji i udostępniania zasobów. Wśród zainstalowanych programów znajdują się między innymi: ScanTailor (narzędzie umożliwiające obróbkę wyników skanowania), gScan2pdf (obsługa skanera, tworzenie PDF/DjVu ze wsparciem dla automatycznego rozpoznawania znaków), aplikację do automatycznego rozpoznawania znaków z zainstalowanym wsparciem m.in dla języka polskiego. DigitLab można przetestować bez konieczności instalacji, wystarczy pendrive o odpowiedniej pojemności (4GB) i zwykły komputer.
Odnośniki przydatne dla osób zainteresowanych tematyką:
- Strona systemu DigitLab
- Odnośnik do obrazu ISO z systemem DigitLab
- Strona projektu ScanTailor
- gScan2PDF
Wynikiem procesu digitalizacji jest plik graficzny – cyfrowa reprezentacja zeskanowanego dokumentu. Nie zawiera ona niestety tekstu dokumentu w postaci cyfrowej, a dopiero dostęp do cyfrowego tekstu pozwala na stworzenie efektywnych mechanizmów wyszukiwania, zwiększa widoczność dokumentu w sieci i otwiera nowe możliwości w pracach badawczych. Co zatem trzeba zrobić, aby zamienić plik graficzny na cyfrowy tekst? Zapraszamy do zapoznania się z portalem Wirtualnego Laboratorium Transkrypcji (WLT), który oferuje użytkownikom mechanizm automatycznej konwersji skanów do postaci cyfrowego tekstu (tzw. OCR, od angielskiego Optical Character Recognition). Poza tym użytkownicy mogą wspólnie pracować nad automatycznie rozpoznawanym tekstem i wprowadzać korekty w miejscach w których program komputerowy się pomylił. Dzięki połączeniu metod automatycznych i wygodnego edytora transkrypcji WLT umożliwia zarówno naukowcom jak i hobbystom stworzenie wysokiej jakości reprezentacji tekstowej dla dokumentów historycznych.
Odnośniki przydatne dla osób zainteresowanych tematyką:
- Strona Wirtualnego Laboratorium Transkrypcji
- Strona silnika OCR Tesseract
Stoisko 3 – Niech wszyscy zobaczą!
Z udostępnianiem cyfrowych archiwów w sieci wiąże się wiele pytań. Na tym stoisku staramy się przedstawić praktyczne rozwiązania dla problemów, które mogą być z tym związane. Dowiedz się jak przy pomocy ogólnie dostępnych narzędzi pokazać archiwum cyfrowe on-line. Jak opisywać materiały w takim archiwum i jak je skutecznie promować w sieci. W jaki sposób obiekty z naszego archiwum mogą być wykorzystywane przez innych internautów. Pokazujemy jak informować użytkowników archiwum o tym, co mogą zrobić z naszymi obiektami cyfrowymi. Zastanówmy się też wspólnie, co może stać się z archiwum cyfrowym za 5, 10 czy 15 lat.
Na stoisku pokazujemy jak można stworzyć własne archiwum cyfrowe przy pomocy narzędzi takich jak Omeka. Prezentujemy również jak wygląda proces umieszczania w sieci dokumentów w największych polskich bibliotekach cyfrowych, w których wykorzystywane jest oprogramowanie dLibra. Jak sprawdzić kto linkuje do naszych zasobów i jak monitorować wykorzystanie naszych zasobów za pomocą darmowych narzędzi.
Odnośniki przydatne dla osób zainteresowanych tematyką:
- Strona projektu dLibra
- Strona projektu Omeka
- Repozytorium stworzone na potrzeby Narzedziowni
- Federacja Bibliotek Cyfrowych
- Europeana
Grafika pochodzi ze strony opensource.com, CC BY-SA 2.0